BYGYTHIAD I HYFFORDDIANT SWYDDI ALLWEDDOL PORT TALBOT

Academi Sgiliau ym Mhort Talbot sy'n darparu hyfforddiant i gyn-weithwyr dur yn cael ei daro gan doriadau cyllid

Mae cwmni sy'n darparu gwasanaeth cyflogadwyedd a hyfforddiant i bobl yng Nghastell-nedd Port Talbot, gan gynnwys rhai sydd wedi eu heffeithio gan ddiswyddiadau yng ngwaith dur Tata, yn wynebu diswyddiadau oherwydd toriadau cyllid.

Trwy raglenni Multiply a Sgiliau Digidol Llywodraeth y DG, o Gronfa Ffyniant Gyffredin y DG (UKSPF), mae Whitehead-Ross Education wedi helpu 300 o bobl o ardal Port Talbot i ddod o hyd i waith, gan gynnwys 100 sydd â chyswllt uniongyrchol â'r gwaith dur ym Mhort Talbot a'i gadwyn gyflenwi.

Ond ers i Lywodraeth y DG gyhoeddi bod y cyllid Multiply yn dod i ben, a gydag ansicrwydd am ddyfodol y rhaglen Sgiliau Digidol, mae'r cwmni wedi dechrau prosesau diswyddo ar gyfer chwe aelod o staff, gyda phump ohonynt wedi'u lleoli yn eu Hacademi Gyflogadwyedd yn Aberafan.

Dywedodd y Prif Swyddog Gweithredol Ian Ross fod y gefnogaeth y mae ei gwmni yn ei ddarparu i bobl ym Mhort Talbot “mewn perygl gwirioneddol.

Wrth siarad yn y sesiwn Gwestiynau i'r Prif Weinidog ddoe (dydd Mawrth 29 Ionawr 2025), gofynnodd Aelod Senedd Plaid Cymru dros Orllewin De Cymru, Sioned Williams AS, pa waith sydd wedi'i wneud i ddatblygu rhaglen cyflogadwyedd genedlaethol newydd i dargedu pobl economaidd anweithgar sydd angen help i allu dychwelyd i'r gweithle, ar ôl i Raglen Sgiliau Cyflogadwyedd Llywodraeth Cymru ei hun ddo i ben ym mis Mawrth 2023.

Mewn ymateb, nododd y Prif Weinidog Eluned Morgan fod rhaglenni eraill ar gael ar hyn o bryd, gan gynnwys Cymunedau am Waith sy'n helpu pobl sy'n wynebu rhwystrau i ailymuno â'r farchnad gyflogaeth, a ReAct sydd ar gael i bobl sydd ar gyfnod rhybudd o ddiswyddiad.

Fodd bynnag, dywedodd Mr Ross bod cynlluniau hyn prin yn crafu’r wyneb.

Dywedodd Sioned Williams AS, Aelod Senedd Plaid Cymru dros Orllewin De Cymru:

“Mae gan Gymru y gyfradd uchaf o anweithgarwch economaidd o unrhyw ran o'r DG o hyd, yn ogystal â'r gyfradd gyflogaeth isaf.

“Mae hyd yn oed yn fwy hanfodol bod pobl yng Nghastell-nedd Port Talbot yn cael cynnig cefnogaeth wedi'i theilwra yn y gymuned fel y cyrsiau sy'n cael eu rhedeg yn Academi Gyflogadwyedd Aberafan, ochr yn ochr â chyrsiau eraill sydd ar gael mewn colegau lleol, yn dilyn y colli swyddi trychinebus yn Tata Steel.

“Mae'r model a ddangoswyd i fi gan Whitehead-Ross Education yn ffocysuar deilwra cyrsiau i bobl a allai deimlo nad yw rhaglenni sgiliau mwy traddodiadol ar eu cyfer. Yn fwy na hynny, darperir eu hyfforddiant yng nghanol y gymuned a fydd yn cael ei effeithio fwyaf gan y sefyllfa economaidd bresennol ym Mhort Talbot.

“Mae'n amlwg nad yw’r rhaglenni presennol sydd gan Lywodraeth Cymru yn eu lle yn gweithio.

“Mae'n ddyletswydd ar Lywodraethau y DG a Chymru i sicrhau bod cyllid ar gyfer y rhaglenni hyfforddiant a sgiliau a ddarperir gan gwmnïau fel Whitehead-Ross Education yn gynaliadwy, fel bod modd cefnogi pobl yn y rhanbarth rwy'n eu cynrychioli, gan gynnwys y rhai yr effeithir arnynt fwyaf gan y colledion swyddi ym Mhort Talbot, ym mhob ffordd bosibl i'w helpu i ailsgilio ac uwchsgilio.”

Dywedodd Ian Ross, Prif Swyddog Gweithredol Whitehead-Ross Education:

“Yn ardal Port Talbot yn unig, mae Whitehead-Ross Education wedi cefnogi dros 300 o bobl i ailhyfforddi ac adeiladu eu sgiliau er mwyn dod o hyd i waith. Fodd bynnag, yn dilyn penderfyniad Llywodraeth newydd y DG, mae'r gefnogaeth honno mewn perygl gwirioneddol.

“Mae colli cyllid yn golygu ein bod yn colli staff. Unwaith y byddwn yn colli staff, mae'n anodd penodi rhai yn eu lle, ac mae'r effaith ar y gymuned leol yn sylweddol.

“Prin fod cynlluniau fel ReAct a Cymunedau am Waith yn crafu'r wyneb o'i gymharu â thoriadau sy'n dod gan Lywodraeth y DG.

“Rydym yn deall y bydd pob ardal awdurdod lleol yng Nghymru yn colli rhwng £4 miliwn a £6 miliwn; Mae'r cyllid UKSPF hwn wedi bod yn hanfodol i gefnogi pobl i ailhyfforddi ac ailsgilio, a bydd ei golled yn effeithio'n sylweddol ar economïau lleol.

“Mae bellach yn hanfodol bod Llywodraeth Cymru yn defnyddio rhywfaint o'u £1.7 biliwn ychwanegol gan Lywodraeth y DG i greu Rhaglen Cyflogadwyedd Genedlaethol i Gymru, wedi i’w  Rhaglen Sgiliau Cyflogadwyedd i oedolion  ddod i ben yn 2023.”

Swyddfa Whitehead Ross

Mae hyn yn dechrau gyda chi

Ganddyn nhw mae'r arian, ond gennym ni mae'r bobl. Os yw pawb sy'n ymweld â'r wefan hon yn ymuno â'n symudiad yna does dim na allwn ei gyflawni.

Ymgyrchoedd